Το μυθιστόρημα “Η σιωπηλή σύζυγος” είναι ένα απρόβλεπτο ψυχολογικό θρίλερ που εκτυλίσσεται μέσα στη χλιδή και τον πλούτο του φαντασμαγορικού Σικάγου και σκιαγραφεί αριστοτεχνικά τα αταίριαστα πορτρέτα δύο συνοδοιπορούντων συντρόφων , που μετατρέπονται απροσδόκητα μέσα στις ιδιαίτερα έντονες συνθήκες που βιώνουν, σε δύο αμετακίνητους εχθρούς. Ένας ψύχραιμος δυνάμει δολοφόνος και ένα ανυποψίαστο θύμα…
Οι φωνές των πρωταγωνιστών εναλλάσσονται. Ο αφηγητής μιλά εκ μέρους «εκείνης» και «εκείνου» περιγράφοντας σκέψεις, προσδοκίες και συναισθήματα μιας μακρόχρονης, σταθερής και στάσιμης σχέσης που έχει από καιρό τελειώσει και από τις δύο πλευρές. Μία σχέση που δεν ευχαριστεί κανέναν από τους δύο, όμως με προσποιητή αξιοπρέπεια την υπομένουν. Μία σχέση που με τρόπο ύπουλο οδεύει προς τον αμετάκλητο όλεθρο.
Τα αρνητικά συναισθήματα πληθαίνουν και κορυφώνονται. Ανοχή, σιωπή, συμβιβασμός, περιορισμός προσδοκιών, παραίτηση, κυνισμός, μονομερής χρόνια προδοσία, μονομερής αγάπη και αφοσίωση, παραχωρήσεις που είναι αδύνατον να γίνουν, υποσχέσεις που δεν πρόκειται να εκπληρωθούν, καμιά ελπίδα επανελέγχου της κατάστασης, συναισθηματική κορύφωση και … όλεθρος. Δεν συναντούμε πουθενά έντονες συγκρούσεις, προσβλητικούς χαρακτηρισμούς, άθλιες ελεεινολογίες, αναξιοπρέπεια, ταπεινωτικές καταστάσεις. Ανάμεσά στους ήρωες η πεισματική προσποίηση, η πολιτισμένη υποκρισία, η συγκάλυψη που από εκείνη έχει περίτεχνα υφανθεί. Η στρεβλή πεποίθηση πως όταν προσποιείσαι ότι όλα είναι καλά και σιωπάς, όταν δεν αναταράσσεις τα “θολά και ύποπτα” νερά τότε όλα παραμένουν σε τάξη.
Το μεγάλο ταλέντο της ηρωίδας είναι η σιωπή της, η αυτοσυγκράτηση η ψυχραιμία της, η υπομονή της. Όμως η σιωπή είναι ταυτόχρονα και το όπλο της. Μια γυναίκα που αρνείται να φέρει αντίρρηση, να μιλήσει και να διεκδικήσει την αλήθεια και έτσι να εκθέσει καταστάσεις και πρόσωπα αλλά και να εκτεθεί η ίδια, ουσιαστικά και διπλωματικά εξουσιάζει. Η Τζόντι είχε τον δικό της τρόπο να αποφεύγει τις κατηγορίες και τους διαπληκτισμούς, να έχει τον απόλυτο έλεγχο της κατάστασης. Η Τζόντι δίνει την εντύπωση ότι είναι ανθεκτική. Πόσο όμως είναι;
Η συγγραφέας καταγράφει το παιχνίδι ουσιαστικά δύο συγκαλυμμένων αντιπάλων, μέσα σε ένα ιδιαίτερα πολιτισμένο γάμο που δεν συναντάμε στη λογοτεχνία, ακόμα περισσότερο στην πραγματική ζωή, και στον οποίο, η έννοια της ανοχής εκ μέρους της Τζόντι, τοποθετείται υψηλότερα από την έννοια της αγάπης. Η Τζόντι φαίνεται πως λόγω ανατροφής και ιδιοσυγκρασίας, υπομένει την απιστία του συζύγου της, για την οποία δεν έχει πια την παραμικρή αμφιβολία. Την εκπλήσσει μονάχα η φυσικότητα και η ευτέλεια, με την οποία ένας άντρας της μέσης ηλικίας, που θα έπρεπε να αποτελούσε πρότυπο αυτοσυγκράτησης και ωριμότητας, συνεχίζει περίτρανα να διαψεύδει εκείνο που η σύζυγός του επί είκοσι χρόνια πίστευε ότι ήταν.
Η θύελλα επισήμως και με ραγδαίες εξελίξεις που λειτουργούν σαν ένα καταστροφικό ντόμινο ξέσπασε όταν ο σαρανταεξάχρονος σύζυγος επέλεξε να δραπετεύσει από την τάξη, την ασφάλεια, τη σιγουριά και τη μονοτονία του συζυγικού βίου και να ξανανιώσει ζώντας με την κατά πολύ μικρότερή του, κόρη επιστήθιου φίλου του, Νατάσα, που περιμένει το παιδί του. Ο Τοντ αποδρώντας από το τέλμα του, τη μίζερη και καταθλιπτική ζωή του, εγκαταλείπει την πολυτέλεια του διαμερίσματός του, όπου όλα χάρη στην Τζόντι λειτουργούν με απόλυτη και προβλεπόμενη σειρά. Μπορεί και να έχει μετανιώσει γι’ αυτό, απόλυτα σίγουρος για τις επιλογές του δεν είναι. Δείχνει να παραπαίει. Η σταθερότητα και η πίστη δεν ταιριάζουν στο χαρακτήρα του. Του λείπει η άνεση της παλιάς του ζωής, η διακριτικότητα της συντρόφου του, η άψογη μαγειρική της. Προχωρά ως το τέλος χωρίς να είναι βέβαιος. Στις βαθιές ενδοσκοπήσεις του εκτιμάει όλα τα προτερήματα της πρώην συντρόφου του. Στην πραγματικότητα δεν γνωρίζει που πηγαίνει και τι πραγματικά επιθυμεί. Αποδεικνύεται, εντούτοις, ανελέητος απέναντι στην, κατά μία εικοσαετία, αγαπημένη του σύντροφο, από την οποία μάλιστα δεν είχε κανένα παράπονο.
Εκείνη προσπαθεί να αυτοκυριαρχηθεί και να διατηρήσει τον κανονικό ρυθμό του πρότερου χρόνου στη ζωή της. Όμως η κατακτημένη ψυχραιμία, η αυτοεκτίμηση και η αυτοπεποίθησή της έχουν αμετάκλητα χαθεί. Το ένα πλήγμα έρχεται απροειδοποίητα και ανεπάντεχα μετά το άλλο. Η προδοσία είναι ολοκληρωτική. Ωστόσο, πίσω, και πέρα, από τον αιφνιδιασμό και την αμηχανία που βιώνει η Τζόντι, λόγω των γεγονότων που δεν μπορούσε να προβλέψει ότι θα συμβούν ούτε στην πιο τρελή της φαντασία, φουντώνει ένας κρυφός εσωτερικός κόσμος που αντιδρά και αντιλαμβάνεται τις καταστάσεις διαφορετικά από το συνηθισμένο. Ο κόσμος που απαιτεί κρυφή εκδίκηση, ο κόσμος που δεν συγχωρά, παρότι επιδεικνύει κομψότητα και ανωτερότητα. Λοιπόν; Θα κρατηθεί στο επίπεδο που ταιριάζει στο επάγγελμα και στη μόρφωσή της η Τζόντι, ή μήπως θα συμπεριφερθεί, τελικά, ως μια επικίνδυνη παρατημένη γυναίκα που έχει πληγεί ανεπανόρθωτα η αξιοπρέπεια και ο εγωισμός της;
Ο Τοντ δολοφονήθηκε σ’ ένα φανάρι όταν κάποιοι ένοπλοι από διπλανό όχημα άνοιξαν πυρ εναντίον του. Δεν είχε ξεμπερδέψει με τις επείγουσες εκκρεμότητες που τον πίεζαν. Και, πρώτα απ’ όλα, με την έξωση που είχε προγραμματίσει να κάνει στη Τζόντι από το διαμέρισμά του, τον γάμο με τη Νατάσα, το πρόβλημα υγείας που εμφανίστηκε ξαφνικά, ακόμα και τη διόρθωση της διαθήκης του που καθιστούσε μέχρι τότε κληρονόμο του την Τζόντι. Η αστυνομική έρευνα έχει φυσικά καταλήξει σε συγκεκριμένα συμπεράσματα. Όλα ωστόσο εξαρτώνται από τη στάση («τη νοοτροπία, την πεποίθηση, την ιστορία που λες στον εαυτό σου, όπως έχει πει ο Άντλερ»). Μα η Τζόντι δεν έχει κανένα πρόβλημα με τη συσκότιση των γεγονότων. «Μερικά πράγματα καλύτερα να μένουν αδιερεύνητα. Δεν χρειάζεται να κοιτάξεις την πραγματικότητα κατάματα, αν υπάρχει ευγενικότερος, ηπιότερος τρόπος […]».
Η “Σιωπηλή σύζυγος” αποτελεί ένα πληθωρικό μυθιστόρημα. Η A.S.A. Harrisson αποδεικνύεται επιδέξια τόσο στην έμπνευσή της όσο και στην ανάπτυξη της πλοκής.Η υποδόρια αγωνία ξεδιπλώνεται τόσο δραματικά μαζί με τη διαρκή αίσθηση ότι κάποια έκπληξη παραμονεύει στο επόμενο κεφάλαιο. Η Harrison μας επιφυλάσσει ένα φινάλε το οποίο δύσκολα θα μπορούσε να περάσει από το δικό μας μυαλό και σίγουρα δεν περνάει ούτε από το μυαλό της κεντρικής ηρωίδας, της Τζόντι.
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ, σε μετάφραση Νίνας Μπούρη. Το διαθέτει η Βιβλιοθήκη μας και αυτό το διάστημα το επεξεργάζεται η ομάδα ανάγνωσης Ψυχολογίας στα πλαίσια των δράσεων που οργανώνει η Βιβλιοθήκη.
by Ιωάννα Ζωγράφου, φιλόλογος
