Περιγραφή της δράσης
Θεματική: «Στα χνάρια της ιστορίας του τόπου μας από την αρχαιότητα ως τον 20ο αιώνα: Δαύλεια, Χαιρώνεια, Λιβαδειά, Κορώνεια, όρος Ελικών»
Διοργανωτής: Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Χαιρώνειας «Ο Πλούταρχος» σε συνεργασία με την ΕΦΑ Βοιωτίας, το Δήμο Λεβαδέων και τον πολιτιστικό σύλλογο «Ιτωνία» του Αγίου Γεωργίου.
Περίοδος διοργάνωσης: 13-15 Σεπτεμβρίου 2024
Χρονική διάρκεια δράσης: 3 ημέρες.
Τόπος διεξαγωγής: Σε δημόσιες αίθουσες πολλαπλών χρήσεων-εκδηλώσεων στα σημαντικότερα οικιστικά κέντρα του Δήμου: Λιβαδειά, Χαιρώνεια, Δαύλεια, Άγιος Γεώργιος.
Συνεργαζόμενοι φορείς: Η δράση έχει την υποστήριξη και συμμετοχή της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Λιβαδειάς, των ΓΑΚ Φθιώτιδας και του Πολιτιστικού Συλλόγου Δαύλειας «Ο Παρνασσός».
Στόχος:
Η δράση αφορά στην παρουσίαση πτυχών της τοπικής ιστορίας της περιοχής, από την αρχαιότητα έως τον 20ο αιώνα. Αποσκοπεί αφενός στην ευαισθητοποίηση και ενημέρωση των δημοτών για την ιστορία και τα μνημεία του τόπου τους, αφετέρου στην ενεργοποίηση της συμμετοχικής τους δράσης αναφορικά με την προστασία και ανάδειξη των τοπικών μνημείων και της ιστορίας της περιοχής.
Επιδιώκεται επιπλέον:
Α. Η πολιτιστική αποκέντρωση μέσω της ενίσχυσης της συνεργασίας των διαπεριφερειακών περιοχών.
Β) Η διαθεματική και διεπιστημονική προσέγγιση του ιστορικού παρελθόντος.
Γ) Η όσμωση της ακαδημαϊκής γνώσης με την τοπική κοινωνία, μέσω της συνεργασίας τοπικών πολιτιστικών συλλόγων, που ενδιαφέρονται για την ανάδειξη της περιοχής τους, με φορείς πολιτισμικής διαχείρισης, όπως η Εφορεία Αρχαιοτήτων, η Δημόσια Βιβλιοθήκη, τα Γενικά Αρχεία του Κράτους, το Ινστιτούτο Τοπικής Ιστορίας. Επιτυγχάνεται επίσης με την εκλαϊκευμένη και απλοποιημένη παρουσίαση των νέων δεδομένων της επιστημονικής έρευνας.
Δ) Η γεφύρωση του χάσματος μεταξύ της «επίσημης αρχαιολογίας», όπως ορίζεται η διαχείριση και μελέτη του αρχαιολογικού παρελθόντος από ακαδημαϊκούς και κρατικούς φορείς, και των αντιλήψεων των αυτόχθονων κατοίκων για τα μνημεία, τις αρχαιότητες και το ιστορικό υπόβαθρο της περιοχής τους.
Ε) η ανάδειξη και προβολή μιας περιφερειακής περιοχής με σημαντικό αρχαιολογικό και ιστορικό υπόβαθρο.
Οργάνωση:
Η θεματική των ομιλιών σχεδιάζεται να κατηγοριοποιηθεί ανά Δημοτικές Ενότητες του Δήμου Λεβαδέων (Λιβαδειά, Χαιρώνεια, Δαύλεια, Κορώνεια) και να γίνει παρουσίαση των ομιλιών στους αντίστοιχους οικισμούς-έδρα των Δ.Ε., σε συνδυασμό με επιτόπια περιήγηση στα σημαντικότερα μνημεία της κάθε περιοχής. Συνδυάζεται έτσι η θεωρητική γνώση με την βιωματική εμπειρία. Παράλληλα, θα δοθεί η δυνατότητα να αναδειχθεί και να προβληθεί η ιστορία κάθε σημαντικής περιοχής του Δήμου Λεβαδέων, και όχι μόνο η πρωτεύουσα, η Λιβαδειά. Οι κάτοικοι επίσης των αγροτοκτηνοτροφικών περιοχών του Δήμου θα έχουν το πλεονέκτημα να παρακολουθήσουν διαλέξεις επιστημονικού υπόβαθρου σχετικές με την ιστορία της περιοχής τους, για τις οποίες διαφορετικά θα αδιαφορούσαν αν γίνονταν στην πρωτεύουσα του Δήμου, όπου θα έπρεπε να μετακινηθούν.
Επίσης, το Συμπόσιο, εκτός από ομιλίες ειδικών επιστημόνων σκοπεύει να φιλοξενήσει και αξιόλογες εργασίες ντόπιων ερευνητών/φυσιοδιφών, των οποίων την έρευνά τροφοδοτεί η αγάπη για τον τόπο τους και η επιθυμία τους να γνωρίσουν την ιστορία του -τόσο οι ίδιοι, όσο και οι συμπολίτες τους-, και να την αναδείξουν από την αφάνεια.
Η θεματική του συμποσίου, εξαιτίας του ευρέως χρονικού ορίζοντα, παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία (αρχιτεκτονική, αρχαιολογία, ιστορία, κοινωνική ανθρωπολογία, λατρεία, οικονομία, περιβάλλον κ.α) καλύπτοντας όλες τις διαχρονικές πολιτισμικές εκφάνσεις του τόπου. Οι συμμετέχοντες ομιλητές προβλέπεται να καλύπτουν ένα ευρύ διεπιστημονικό πεδίο. Βασικές επίσης ομιλίες θα καλυφθούν από το επιστημονικό προσωπικό της ΕΦΑ Βοιωτίας, των ΓΑΚ Φθιώτιδας και της επιστημονικής ομάδας του καθηγητή Bintliff.
Ο χρόνος εκάστου ομιλητή υπολογίζεται στα 15-25 λεπτά. Θα διαρθρωθεί ανάλογα με τον αριθμό των ομιλητών που θα δηλώσουν συμμετοχή. Το μέγιστο χρονικό πλαίσιο προβλέπεται για 6 ώρες (από 9.00 π.μ. – 15.00 μμ.), με ενδιάμεσο διάλειμμα.
Το συνέδριο επίσης θα βιντεοσκοπηθεί, ενώ εξετάζεται και η παράμετρος να προβάλλεται διαδικτυακά on live streaming. Οι ομιλίες θα αναρτηθούν στα site των συνδιοργανωτών (ΕΦΑ Βοιωτίας και των Πολιτιστικών Συλλόγων), καθώς και των συμμετεχόντων φορέων, αν το επιθυμούν.
Κατά τη διάρκεια του Συμποσίου σχεδιάζεται να λειτουργήσει παράλληλα, σε συνεργασία με τη Δημόσια Βιβλιοθήκη και τα Γενικά Αρχεία του Κράτους (ΓΑΚ) Φθιώτιδας, έκθεση Βιβλίου Τοπικής Ιστορίας, καθώς επίσης αρχειακού και φωτογραφικού υλικού που αφορά την ιστορία της περιοχής.
Το Συμπόσιο σχεδιάζεται επίσης να πλαισιωθεί με μουσικές παραστάσεις, παρουσίαση τοπικών χορών και γαστρονομικές εμπειρίες χειροποίητων εδεσμάτων της περιοχής από τους τοπικούς πολιτιστικούς συλλόγους.
Προσδοκώμενη ωφελιμότητα των αποτελεσμάτων:
- Ενίσχυση και τροφοδότηση του πολιτισμού
- Ευαισθητοποίηση απέναντι στο πολιτισμικό περιβάλλον του τόπου
- Αναγνώριση της πολιτιστικής πολυμορφίας σε τοπικό επίπεδο διαχρονικά
- Ενθάρρυνση της συλλογικής δημιουργίας
- Ενίσχυση της προβληματικής, του διαλόγου και της ενεργούς συμμετοχής του κοινού
- Ευρύτερη αλληλεπίδραση επιστημονικού και μη κοινού και δυνατότητα αλληλοδιάδρασής τους σε θέματα του τοπικού πολιτισμικού περιβάλλοντος.
- Ενδυνάμωση κοινωνικής ταυτότητας
- Ενίσχυση της τοπικής πολιτισμικής ταυτότητας
- Ενδυνάμωση του πολιτιστικού τουρισμού
ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ:
- ΕΦΑ Βοιωτίας. Υπάλληλοι της θα συμμετέχουν στην Οργανωτική Επιτροπή και θα αναλάβουν τις περιηγήσεις σε αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία της περιοχής
- Πολιτιστικός Σύλλογος Αγίου Γεωργίου «Ιτωνία». Θα συμβάλλει σε ζητήματα οργανωτικά.
- Δήμος Λεβαδέων, θα συμβάλλει με την παραχώρηση αιθουσών και οικονομική χορηγία.
- Δημόσια Βιβλιοθήκη Λιβαδειάς. Συνεργασία για τη διοργάνωση παράλληλης έκθεσης βιβλίων Τοπικής Ιστορίας.
- ΓΑΚ Φθιώτιδας. Συνεργασία για τη διοργάνωση παράλληλης έκθεσης αρχειακού υλικού.
- Ο καθηγητής αρχαιολογίας J. Bintliff, προτίθεται να αναλάβει την περιήγηση σε περιοχές του Δήμου Λεβαδέων (συγκεκριμένα στον αρχαιολογικό χώρο της αρχαίας Κορώνειας) όπου έχει εκπονήσει ερευνητικό πρόγραμμα.
- Η Δρ. αρχαιολογίας κα Κουντούρη Ε., προϊσταμένη της ΔΙΠΚΑ του ΥΠΠΟ, προτίθεται να αναλάβει στο πλαίσιο της δράσης την περιήγηση στο αρχαιολογικό Μουσείο Χαιρώνειας, για τα εκθέματα του οποίου προγραμματίζεται έκδοση του ιδρύματος Λάτση στο πλαίσιο της σειράς «ο Κύκλος των Μουσείων».
- Οι καθηγητές αρχαιολογίας κ. Φάππας Ιωάννης και Ιωσήφ Παναγιώτης, επιστημονικοί διευθυντές του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, σχεδιάζεται να διοργανώσουν εκπαιδευτικό εργαστήριο για μαθητές που θα αφορά τη μάχη της Χαιρώνειας.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ
- Του καθηγητή αρχαιολογίας J.L. Bintliff
Ο John Bintliff (Λονδίνο, Αγγλία 1949) είναι Ομότιμος Καθηγητής Κλασικής και Μεσογειακής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Leiden της Ολλανδίας και Επίτιμος Καθηγητής στο Τμήμα Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, Ηνωμένο Βασίλειο. Σπούδασε Αρχαιολογία και Ανθρωπολογία στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ, όπου και ολοκλήρωσε το διδακτορικό του το 1977 για την (προ)ιστορία της ανθρώπινης εγκατάστασης στην Ελλάδα. Διετέλεσε Ανώτερος Λέκτορας Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μπράντφορντ, όπου δίδαξε από το 1977, στη συνέχεια μετακόμισε στο Πανεπιστήμιο του Ντάραμ ως Αναγνώστης Αρχαιολογίας το 1990, όπου δίδαξε μέχρι να μετακομίσει στο Λέιντεν το 1999. Στο Λέιντεν ήταν καθηγητής στην Κλασική και Μεσογειακή Αρχαιολογία από το 2000 έως το 2014. Το 1988 εξελέγη Μέλος της Εταιρείας Αρχαιοτήτων. Από το 1978 διευθύνει (με το Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ) το «Boeotia Project», ένα διεπιστημονικό πρόγραμμα που διερευνά την εξέλιξη των οικισμών στη Στερεά Ελλάδα, ευρέως αναγνωρισμένο ως ένα από τα σημαντικότερα περιφερειακά ερευνητικά προγράμματα στην περιοχή της Μεσογείου. Αυτή τη στιγμή είναι συνδιευθυντής στο Leiden University, Institute of History, του ERC Project «Empire of 2000 Cities».
Πρόσφατες εκδόσεις βιβλίων περιλαμβάνουν το Bintliff and Pearce, Eds. (2011). The Death of Archaeological Theory?, Bintliff (2012) The Complete Archaeology of Greece, from Hunter-Gatherers to the Twentieth Century AD, Bintliff Ed. (2015). Recent Developments in the Archaeology of Greece, Bintliff et al. (2017) Boeotia Project, Volume II: The City of Thespiai. Survey at a Complex Urban Site (2017). He is general editor of the Journal of Greek Archaeology.
- Του καθηγητή αρχαιολογίας Δρ. Ιωσήφ Παναγιώτη, Καθηγητής Αρχαίας και Μεσαιωνικής Νομισματικής στο Radboud Universiteit, Nijmegen, Ολλανδία & Επιστημονικός Διευθυντής Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.
Ο Παναγιώτης Ιωσήφ γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Είναι κλασικός αρχαιολόγος, ειδικός της ελληνιστικής Ανατολής, ενώ κύριο αντικείμενο των ερευνών του είναι η αρχαία νομισματική και οικονομία, η θρησκεία και οι μέθοδοι προσέγγισης κι αποτύπωσης της εικόνας στην αρχαιότητα.
Αφού ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στην αρχαιολογία και την αρχαία ιστορία πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές (με «άριστα») στη θρησκειολογία, με ειδίκευση στη θρησκεία της ελληνιστικής εποχής. Στο Πανεπιστήμιο της Λιέγης (Βέλγιο) ολοκλήρωσε τη διδακτορική του διατριβή (με «άριστα») με θέμα τους Σελευκίδες, την οικονομία τους και την ελληνιστική Ανατολή. Από το 2006 είναι επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου της Λιέγης. Το 2017 εκλέχθηκε καθηγητής Αρχαίας και Μεσαιωνικής Νομισματικής στο Πανεπιστήμιο Radboud του Νάιμεχεν (Ολλανδία), όπου έχει επιβλέψει σειρά μεταπτυχιακών και διδακτορικών διατριβών. Ταυτοχρόνως, υπήρξε επί σειρά ετών υποδιευθυντής της Βελγικής Σχολής Αθηνών συμβάλλοντας σημαντικά στην καθιέρωσή της ως ερευνητικό κέντρο. Μεταξύ 2022 και 2023 ήταν επιμελητής κλασικών αρχαιοτήτων στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, ενώ από τον Δεκέμβριου 2023 έχει αναλάβει την επιστημονική διεύθυνση.
Έχει λάβει πλήθος υποτροφιών και διακρίσεων από την Πρωσική Ακαδημία Επιστημών του Βερολίνου, το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης (Kraay Scholarship), το Πανεπιστήμιο του Πρίνστον, το Ίδρυμα Α. Γ. Λεβέντη, το ΚΙΚΠΕ και το Ίδρυμα Docquier. Έχει λάβει υποτροφίες από την Αμερικάνικη Νομισματική Εταιρεία (ANS) και τη Βασιλική Νομισματική Εταιρεία του ΗΒ (RNS). Το 2020-2021 ήταν επισκέπτης καθηγητής στην École Pratique des Hautes Etudes (EPHE) στο Παρίσι.
Έχει συγγράψει κι επιμεληθεί δέκα βιβλία, δύο καταλόγους έκθεσης κι έχει δημοσιεύσει πάνω από 80 άρθρα σε κορυφαία επιστημονικά περιοδικά και συλλογικούς τόμους. Έχει διοργανώσει πολυάριθμα συνέδρια, ενώ έχει συμμετάσχει σε πάνω από 50 διεθνή συνέδρια. Έχει επιμεληθεί την έκθεση «Ό,τι λάμπει… Η βελγική συνεισφορά στη νομισματική» το 2010 στο Νομισματικό Μουσείο Αθηνών, και τη μεγάλη αρχαιολογική έκθεση «Χαιρώνεια, 2 Αυγούστου 338 π.Χ.: Μια μέρα που άλλαξε τον κόσμο».
Συμμετείχε σε εκλαϊκευμένες παρουσιάσεις της αρχαιολογικής έρευνας, podcasts και ντοκυμαντέρ με θέμα την κλασική και ελληνιστική αρχαιότητα. Ήταν μέλος σε πλήθος ανασκαφικών ερευνών στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ υπήρξε επί χρόνια επιστημονικός συνεργάτης της ανασκαφής της Βελγικής Σχολής Αθηνών στο Θορικό Αττικής, διευθύνει την ανασκαφή στον μακεδονικό τάφο της Σταυρούπολης (Ξάνθη). Είναι ενεργό μέλος επιστημονικών επιτροπών και περιοδικών.
- Του καθηγητή αρχαιολογίας Δρ. Φάππα Ιωάννη,
Επίκουρος Καθηγητής Προϊστορικής Αρχαιολογίας στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης & Επιστημονικός Διευθυντής Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης
Ο Ιωάννης Φάππας σπούδασε Ιστορία και Αρχαιολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, απ’ όπου επίσης έλαβε μεταπτυχιακό και διδακτορικό δίπλωμα με ειδίκευση στην Προϊστορική Αρχαιολογία. Κατά τη διάρκεια των διδακτορικών σπουδών του μετεκπαιδεύτηκε στη Γραμμική Β γραφή στα Πανεπιστήμια του Κέιμπριτζ και της Οξφόρδης, όπου και πραγματοποίησε ενδελεχή έρευνα στο επιγραφικό υλικό της αρχαίας ανατολικής Μεσογείου. Έχει λάβει υποτροφίες, διακρίσεις και χρηματοδοτήσεις ερευνών από την Βρετανική Σχολή Αθηνών (BSA), το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, την Ακαδημία Αθηνών, το Ινστιτούτο Αιγαιακής Προϊστορίας (INSTAP), το Ινστιτούτο Κλασικών Σπουδών (ICS) του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, τα Κέντρα Ελληνικών Σπουδών (CHS) των Πανεπιστημίων Harvard και Princeton, καθώς και από το Κέντρο Έρευνας των Ανατολικών Πολιτισμών (ANAMED) του Πανεπιστημίου Koç της Κωνσταντινούπολης. Έχει, επίσης, λάβει μέρος σε διεθνή επιστημονικά συνέδρια και έχει δημοσιεύσει πολλά άρθρα και μία μονογραφία, η οποία αναφέρεται στην παρασκευή και χρήση των αρωματικών ελαίων στη μυκηναϊκή Ελλάδα και την αρχαία ανατολική Μεσόγειο κατά τον 14ο και 13ο αιώνα π.Χ. Συμμετέχει ενεργά στην ανασκαφή του μυκηναϊκού ανακτόρου της Θήβας και σε πολλά άλλα ερευνητικά προγράμματα με επίκεντρο την προϊστορική Βοιωτία, ενώ έχει αναλάβει τη μελέτη και δημοσίευση ευρημάτων Εποχής Χαλκού από ανασκαφές στη Βοιωτία και την Αργολίδα, στις οποίες έχει συμμετάσχει κατά το παρελθόν. Εργάστηκε για πολλά χρόνια ως ωρομίσθιος αρχαιολόγος στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Βοιωτίας και ιδιαίτερα στην προετοιμασία των νέων εκθέσεων των Αρχαιολογικών Μουσείων Χαιρώνειας και Θηβών, ενώ για τέσσερα ακαδημαϊκά εξάμηνα δίδαξε Αιγαιακή Προϊστορία ως συμβασιούχος διδάσκων στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Για πέντε συνολικά έτη (2018-2023) θήτευσε ως Επιμελητής Προϊστορικών Αρχαιοτήτων στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, επιμελούμενος την οργάνωση πέντε μεγάλων περιοδικών αρχαιολογικών εκθέσεων, ενώ από τον Ιούλιο του 2023 υπηρετεί ως Επίκουρος Καθηγητής Προϊστορικής Αρχαιολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Τον Ιανουάριο του 2024 ανέλαβε την επιστημονική συνδιεύθυνση του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.
