20η Νοεμβρίου: η Παγκόσμια Ημέρα των δικαιωμάτων του παιδιού και νοερά του Γιάνους Κόρτσακ, ενός παιδαγωγού με όλο το εύρος του όρου.
Γνωρίζουμε άραγε τον σεμνό άνθρωπο με τη μεγαλειώδη αφοσίωση στα παιδιά; Ο Janusz Korczak (1878 ή ’79–1942) ήταν Πολωνοεβραίος παιδίατρος, συγγραφέας, δημοσιογράφος, ακτιβιστής της εποχής του.
Πρωτοπόρος στην υπεράσπιση των παιδικών δικαιωμάτων με 20 βιβλία και τουλάχιστον 1.400 κείμενα στον Τύπο, καθόρισε με τον προοδευτισμό του τη μετέπειτα Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού.
Εγκατέλειψε την ιατρική για να γίνει δάσκαλος. Στο Ορφανοτροφείο που διηύθυνε υιοθετούσε πρωτοποριακές τεχνικές, όπως το παιδικό δικαστήριο, στο οποίο υπόλογοι ήταν και οι δάσκαλοι. Σκοπός να σταθμίζουν τα ίδια τα παιδιά τα παραπτώματα, να καλλιεργηθεί η ατομική ευθύνη, αλλά και να αποφεύγεται η αδικία προς παιδιά λιγότερο συμπαθή στους δασκάλους. Άλλες καινοτομίες του: το παιδικό κοινοβούλιο, η εφημερίδα, η καταγραφή ημερολογίων, η συνδιαμόρφωση των κανόνων της συμβίωσης κ.α.
Πέθανε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Τρεμπλίνκα το 1942 μαζί με τα «παιδιά» του. Αρνήθηκε το προνόμιο να ξεφύγει, κληροδοτώντας μας ένα αψεγάδιαστο ηθικό πρότυπο.
«Και τα παιδιά;» ρώτησε ο Κόρτσακ τον αξιωματικό.
«Τα παιδιά θα ανέβουν στο τρένο».
«Απατάσθε κύριε! Δεν είναι όλοι οι άνθρωποι, παλιάνθρωποι» είπε, ανεβαίνοντας μαζί με 200 περίπου παιδιά στο τρένο. Σύντομα θα τελείωναν οι μέρες της ζωής τους.
