Στη στήλη της Βιβλιοθήκης μας «Συνεντεύξεις με Βοιωτούς συγγραφείς», σήμερα φιλοξενείται η Εύη Στάμου, Ψυχολόγος και συγγραφέας προβάλλοντας την Ελλάδα στον διεθνή χώρο, μας παρουσιάζει σήμερα μια συλλογή δεκαέξι διηγημάτων με τον τίτλο «Η επίσκεψη» (Αρμός, 2022).
Πώς ξεκινήσατε να γράφετε αυτό το βιβλίο; Υπάρχει κάποιο αρχικό ερέθισμα;
Η Επίσκεψη είναι μια συλλογή δεκαέξι διηγημάτων και χωρίζεται σε δυο μέρη. Όλες οι ιστορίες του πρώτου μέρους είναι επινοημένες, οι ήρωες και τα περιστατικά πηγάζουν αποκλειστικά από τη φαντασία μου. Αντιθέτως, οι οκτώ ιστορίες του δεύτερου μέρους είναι εμπνευσμένες από την εργασία μου ως ψυχοθεραπεύτρια με πληρώματα ναυαγοσωστών στο ανατολικό Αιγαίο. Ως εκ τούτου υπάρχουν αναφορές σε κάποια πραγματικά στοιχεία αφού ένας από τους συγγραφικούς στόχους μου είναι να μεταφέρω στους αναγνώστες την ατμόσφαιρα που επικρατεί σε έναν μικρό τόπο που δέχεται αθρόες προσφυγικές ροές. Να τονίσω, πάντως, ότι οι χαρακτήρες είναι φανταστικοί σε όλα τα διηγήματα του βιβλίου.
Ποιο θεωρείτε ότι είναι το βαθύτερο θέμα που σας απασχόλησε γράφοντας το βιβλίο;
Τόσο σε αυτό, όσο και σε προηγούμενα βιβλία μου, με απασχολεί έντονα το θέμα των σχέσεων και τα παιχνίδια της εξουσίας σε κοινωνικό και προσωπικό επίπεδο, το θέμα της ταυτότητας -προσωπικής, σεξουαλικής, εθνικής – όπως εξελίσσεται στο πέρασμα του χρόνου, καθώς και το ζήτημα της κοινωνικής τάξης που έως έναν βαθμό διαμορφώνει τον χαρακτήρα και καθορίζει την τύχη των ηρώων.
Αν θέλατε να συστήσετε το βιβλίο σας στους αναγνώστες που δεν γνωρίζουν τίποτε για σας, με ποια λόγια θα το παρουσιάζατε;
Τα δεκαέξι διηγήματα που συναποτελούν το βιβλίο μου δομούνται είτε σε πρωτοπρόσωπη είτε σε τριτοπρόσωπη αφήγηση. Η γλώσσα που έχω επιλέξει είναι συντονισμένη με την προσωπικότητα του εκάστοτε ήρωα-αφηγητή, άμεση και καθημερινή, ώστε να αποδοθούν εύστοχα και αβίαστα, τόσο οι ιδιαιτερότητες του κάθε χαρακτήρα, όσο και οι κοινωνικές συνθήκες στις οποίες ζει.
Οι ιστορίες εκτυλίσσονται σε διαφορετικά μέρη της Ελλάδας – Ιωάννινα, Θεσσαλονίκη, Αθήνα, κάποιο νησί του Αιγαίου που δεν κατονομάζω – καθώς και στο εξωτερικό, στην Αγγλία, τη Σκωτία, την Κοπεγχάγη, τη Δαμασκό. Οι περισσότεροι ήρωές μου ζουν στο περιθώριο της ‘κανονικότητας’ και της καταναλωτικής ευδαιμονίας, πρόκειται για ανθρώπους που βιώνουν κοινωνικό αποκλεισμό, σε κάποιες περιπτώσεις άλλοτε λόγω της δικής τους ευάλωτης ψυχικής κατάστασης ή διαφορετικότητας και άλλοτε λόγω των κοινωνικών συνθηκών.
Υπάρχει κάτι που ανακαλύψατε κατά τη συγγραφή του βιβλίου;
Ο δημιουργός ανακαλύπτει πάντα καινούργια πράγματα για τον εαυτό του κατά τη διάρκεια της συγγραφής. Ως έναν βαθμό η διαδικασία της γραφής λειτουργεί ψυχοθεραπευτικά, φέρνοντας στην επιφάνεια μνήμες και τραύματα του παρελθόντος και προσφέροντας μια δεύτερη ευκαιρία στον συγγραφέα να επεξεργαστεί όλο αυτό το υλικό επιστρατεύοντας τις γνώσεις και τη λογοτεχνική του φαντασία. Αυτό που διαπίστωσα γράφοντας τη νέα μου συλλογή είναι ότι μεγαλώνοντας, αντί να σκληραίνω ψυχικά, και να εξοικειώνομαι με την κοινωνική αδικία, γίνομαι πιο ευαίσθητη απέναντι στον πόνο των άλλων, κάτι που θεωρώ σημαντική αρετή για κάθε καλλιτέχνη.
Ποιες προκλήσεις κρύβει η γραφή;
Είναι σημαντικό για τον δημιουργό να μην μένει στάσιμος σε όσα έχει ήδη πετύχει, να βελτιώνει διαρκώς τα εκφραστικά μέσα του, να εμπλουτίζει τη θεματολογία του, να ξεπερνά τις όποιες ευκολίες μπορεί να οδηγήσουν σε επαναλήψεις και στην υιοθέτηση κάποιας συνταγής. Καλό είναι επίσης να μην επιχειρεί ο συγγραφέας να χρησιμοποιεί τη διαδικασία της συγγραφής για να επιλύσει τα όποια ψυχολογικά θέματα τον βασανίζουν, η ίαση μέσω της γραφής δεν μπορεί να είναι αυτοσκοπός. Όταν δεν είμαστε σε καλή ψυχική κατάσταση γινόμαστε συνήθως πιο εγωκεντρικοί ενώ η κριτική μας ικανότητα υποχωρεί με αποτέλεσμα τα κείμενά μας να μην είναι όσο διαυγή και εύστοχα οφείλουν να είναι. Ας μην συγχέουμε λοιπόν τη διαδικασία της συγγραφικής δημιουργίας με ένα απλό τέχνασμα ψυχικής εκτόνωσης.
Πείτε μας 3 τίτλους βιβλίων και 3 συγγραφείς που σας επηρέασαν.
Ντόρις Λέσσινγκ, Τραγουδάει το χορτάρι
Τζόζεφ Κόνραντ, Η καρδιά του σκότους
Σύλβια Πλαθ, Ο γυάλινος κώδων
Η Εύα Στάμου -με καταγωγή από το Καπαρέλλι Βοιωτίας-είναι συγγραφέας και Δρ. Ψυχολογίας· έχει εκπροσωπήσει την Ελλάδα σε διεθνή φεστιβάλ βιβλίου· κείμενά της έχουν μεταφραστεί στα αραβικά, τα γαλλικά, τα δανικά, τα ιταλικά και τα λιθουανικά.
Το έργο της περιλαμβάνει τα μυθιστορήματα Ελιγμοί, Ντεκαφεϊνέ, Εθισμός, Η εκδρομή, τις συλλογές διηγημάτων Τα κορίτσια που γελούν (Αρμός) και Μεσημβρινές συνευρέσεις (Μελάνι, υποψήφιο Βραβείου Διαβάζω), τη μονογραφία Ageing and Female Identity in Midlife (London: Scholars’ Press), και το δοκίμιο κριτικής Η επέλαση της ροζ λογοτεχνίας (Gutenberg). Κείμενά της έχουν δημοσιευθεί στα έντυπα: Βήμα της Κυριακής, Αυγή της Κυριακής, Τα Νέα, Νέα Ευθύνη, Το Κοράλλι, Ο Χάρτης, (δε)κατα, Οδός Πανός. Αρθρογραφεί στην Athens Voice, το Fractal και την Athens Review of Books.
Τελευταίο έργο της η συλλογή διηγημάτων «Η επίσκεψη».
Ως ψυχολόγος η Εύα Στάμου εργάστηκε στην Ψυχιατρική κλινική του Γιορκ και δίδαξε Ψυχιατρική Ηθική στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ. Το διάστημα 2015-2017 εργάστηκε στον ναύσταθμο της Λέρου προσφέροντας ψυχοθεραπεία σε πληρώματα διάσωσης προσφύγων.
Σήμερα εργάζεται ως ψυχοθεραπεύτρια στην Αθήνα.
