Χρήστος Τσάγκας (1939-2011)

Ηθοποιός, σκηνοθέτης, θεατρικός επιχειρηματίας, θεατρικός συγγραφέας και μεταφραστής.

Ο Χρήστος Τσάγκας γεννήθηκε το 1939 στηνΑνάληψη (Σούρπη), οικισμό του Δήμου Λεβαδέων.

Σπούδασε στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, από την οποία αποφοίτησε το 1962. Τον ίδιο χρόνο έκανε και την πρώτη του θεατρική εμφάνιση με τον θίασο του Δημήτρη Μυράτ, ενσαρκώνοντας το ρόλο ενός αστυφύλακα στην κωμωδία του Δημήτρη Ψαθά «Η Χαρτοπαίχτρα»

Υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους θεατράνθρωπους της γενιάς του. Υπηρέτησε με πάθος το θέατρο ως ηθοποιός, σκηνοθέτης, θεατρικός επιχειρηματίας, θεατρικός συγγραφέας και μεταφραστής. Αγαπήθηκε από το ευρύ κοινό μέσα από τους κινηματογραφικές και τηλεοπτικές του δουλειές.

Τα έτη 1964 – 1965 συνεργάστηκε με το Θέατρο Τέχνης και τον Κάρολο Κουν, εκεί θα εμφανιστεί στις παραστάσεις των έργων: «Βαβυλωνία» του Δημήτρη Βυζαντίου, «Ο Μπίντερμαν και οι εμπρηστές» του Μαξ Φρις, «Πέρσες» του Αισχύλου και «Όρνιθες» του Αριστοφάνη.

Το 1966 θα εμφανιστεί δίπλα στην Άννα Συνοδινού στα έργα: «Ελένη» και «Ιφιγένεια εν Αυλίδι» του Ευριπίδη, και «Πόλεμος και Ειρήνη» του Τολστόι. Το 1967 παίζει στον θίασο του Χριστόφορου Τσίγκου στο έργο ««Ευτυχισμένες μέρες» του Μπέκετ. Ενώ το 1968 θα συμμετάσχει στον θίασο Βασιλάκου – Μυλωνά στο έργο των Γκούντριχ – Χάκκετ «Το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ».

Το 1969 έρχεται μία άλλη μεγάλη συνεργασία, αυτή τη φορά με τον θίασο Μινωτή – Παξινού στον «Πατέρα» του Στρίντμπεργκ.

Από το 1970 μέχρι το 1972 είναι μέλος του ΚΘΒΕ και θα συμμετάσχει στα έργα: «Η Παρεξήγηση» του Καμύ, «Αίας» του Σοφοκλή, «Φοίνισσες» και «Ιφιγένεια εν Ταύροις» του Ευριπίδη.

Το 1972 συμμετέχει στο θιάσο του Δημήτρη Χορν στην ιστορική παράσταση του έργου «Ριχάρδος Γ» του Σαίξπηρ.

Από το 1973 μέχρι το 1975 συνεργάζεται με τον θίασο της Ξένιας Καλογεροπούλου και εμφανίζεται στα έργα: «Φτωχε φονιά» του Κόχουτ, «Ο Δάσκαλος» του Μπρέχτ, «Ο Άνθρωπος το κτήνος και η Αρετή» του Πιραντέλο και το 1976 θα συνεργαστεί ξανά με τον θίασο Βασιλάκου – Μυλωνά αυτή την φορά στο έργο του Μαξίμ Γκόρκι «Οι Μικροαστοί».

Τα έτη 1976-1977 θα επανέλθει στο ΚΘΒΕ και θα εμφανιστεί στα έργα «Ο Αφέντης Πουντίλα κι ο υπηρέτης του Μάττι» του Μπρέχτ, «Μήδεια» του Ευριπίδη, και «Τρωάδες» του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία Γιάννη Τσαρούχη.

Το 1978 μαζί με τον αδελφό του, τον ηθοποιό Λάμπρο Τσάγκα ίδρυσαν τον θεατρικό οργανισμό «Παλκοσένικο», το οποίο αρχικά λειτούργησε ως «Ημικρατικό Θέατρο Στερεάς Ελλάδας» και αργότερα ως ελεύθερο θέατρο και από το 1985 απέκτησαν μόνιμη ιδιόκτητη στέγη το θέατρο «Κνωσός» στην Κυψέλη.

Από το 1978 μέχρι το 2010 ο Χρήστος Τσάγκας μαζί με τον αδελφό του Λάμπρο, θα παρουσιάσει ένα πλήθος έργων, ως σκηνοθέτης και ηθοποιός.

Σε αυτή τη μακρόχρονη περίοδο θα παρουσιάσει τα έργα: «Οι Χωριάτες» του Ρουτζάντε, «Η Οικογένεια Τοπ» του Ιστβαν Όρκενυ, «Αλεπομαζωματα» δικό του έργο, «Το Πανηγύρι» του Δημήτρη Κεχαΐδη, «Ο γίγαντας Αμιράν» του Ναχουτσρισβιλι, «Ένας εχθρός του λαού» του Ίψεν, «Περιμένοντας τον Γκοντό» του Μπέκετ, «Οι Παίκτες» του Γκόγκολ, «Ο Μεγάλος Θάμεξ» του Ζιλ Μαγκρό, «Ιππής» του Αριστοφάνη, «Το δακτυλίδι» του Σπύρου Παπαγιώργου, «Οι Παλαιστές» του Στρατή Καρρά», «Η Αθήνα στο Παλκοσένικο» του Κώστα Γεωργουσόπουλου, «Ο Παράξενος θησαυρός» του Ουστίνοφ, «Χάσαμε την θεία στοπ» του Γιώργου Διαλεγμένου, «Φιλοκτήτης» του Σοφοκλή, «Αντιγόνη» του Σοφοκλή, «Η Πανούκλα» του Καμύ, «Ειρήνη» του Αριστοφάνη, «Δαναΐδες», «Ο Δαίδαλος στην Κρήτη» του Άγγελου Σικελιανού, «Εγώ ο Ντοστογιέφσκι» του Έντβαρντ Ρατζίνσκι, «Η Σονάτα του Σεληνόφωτος» του Γιάννη Ρίτσου, «Οι Ηθοποιοί» του Γιώργου Σκούρτη, «Ο Δρομέας» της Παυλίνας Γαλανοπούλου και πολλά άλλα. Σκηνοθέτησε ο ίδιος σχεδόν όλα τα έργα που παρουσίασε.

Την ίδια περίοδο μαζί με τον αδελφό του, Λάμπρο Τσάγκα, θα κατασκευάσουν μια αυτοκινούμενη σκηνή για χρήση στις περιοδείες.

Εκτός από την έδρα του στο θέατρο “Κνωσσός” θα παρουσιάσει έργα του στο θέατρο του Λυκαβηττού, στο αρχαίο θέατρο των Δελφών, καθώς και σε περιοδείες στο εξωτερικό.

Ενδιάμεσα, το 1996 θα εμφανιστεί στο Εθνικό Θέατρο με το έργο της Μαριέττας Ριάλδη «Οι Άστεγοι».

Το 2010 θα παρουσιάσει την τελευταία του θεατρική δουλειά, σκηνοθετώντας στο θέατρο «Τζένη Καρέζη» το έργο του Ντοστογιέφσκι «Το Υπόγειο».

Μετέφρασε επίσης αρκετές αρχές τραγωδίες.

Στον κινηματογράφο θα κάνει την πρώτη του εμφάνιση το 1966, στην ταινία του πρωτοπόρου σκηνοθέτη Αλέξη Δαμιανού «Μέχρι το πλοίο».

Στην συνέχεια θα συνεργαστεί με σπουδαίους σκηνοθέτες όπως ο Μιχάλης Κακογιάννης, ο Πάνος Γλυκοφρύδης, ο Παντελής Βούλγαρης, ο Γρηγόρης Γρηγορίου, ο Παύλος Τάσιος, ο Ανδρέας Θωμόπουλος, ο Νίκος Παπατακης, ο Κώστας Ζυρινης, ο Σταύρος Τσιώλης και πολλούς άλλους.

Θα ακολουθήσουν οι εμφανίσεις του στις ταινίες: «Η Έβδομη μέρα της δημιουργίας» (1966), «Σιλουέτες» (1967), «Ληστεία στην Αθήνα» (1969), «Ερωτομανείς» (1971), «Η Δική των Δικαστών» (1974), «Ιφιγένεια» (1977), «Ο Τοίχος» (1977), «Ένα γελαστό απόγευμα» (1979), «Ελευθέριος Βενιζέλος 1910-1927» (1980), «Παραγγελία» (1980), «Ταξίδι στην πρωτεύουσα» (1982), «Η Κάθοδος των 9» (1984), «Μία απλή ιστορία» (1984), «Η Φωτογραφία» (1986), «Ο Φάκελος Πολκ στον αέρα» (1988), «Το τελευταίο στοίχημα» (1989), «Ο Τζώνυς Κελν κυρία μου» (1991), «Δονούσα» (1992), «Η Αυλή με τα σκουπίδια» (1993), «Κόκκινος δράκος» (1998), «Safe Sex» (1999), «Αλιόσα» (2000), «Εφήμερη πόλη» (2000) και «Φτάσαμε» (2004).

Επίσης, με την εμβληματική φωνή του θα ντύσει ως αφηγητής τις ταινίες-ντοκιμαντέρ: «Ελευθέριος Βενιζέλος» (1966) της Λούλας Κουρκουλάκκου, «Η Ηλικία της θάλασσας» (1978) του Τάκη Παπαγιαννίδη, «Εκτός σχεδίου» (2005) του Μένιου Δίτσα, και «Λακωνίας περίπλους» (2007) του Γιώργου Ζερβουλάκου.

Στην τηλεόραση η πρώτη δουλειά του ήταν το 1973 στην τηλεοπτική σειρά του Γρηγόρη Γρηγορίου «Πατέρες της λευτεριάς».

Θα ακολουθήσουν οι εμφανίσεις του στις τηλεοπτικές σειρές: «Εν Αθήναις» (1976), «Φάρος» (1976), «Αστροφεγγιά» (1980), «Λούμπεν» (1981), «Η Επιστροφή» (1982), «Ο Καπιταλιστής» (1982 – σειρά που τελικά δεν προβλήθηκε ποτέ στην τηλεόραση), «Το γυμνό κορίτσι» (1982), «Ακυβέρνητες πολιτείες» (1985), «Οι Συνυπάρχοντες» (1986), «Η Αγάπη της γάτας» (1991), «Τμήμα Ηθών» (1992), «Εσύ αποφασίζεις» (1993), «Οι Επαγγελματίες» (1996), «Το σημάδι του Έρωτα» (1998), «Χωρικά ύδατα» (1998), «Ύστερα ήρθαν οι μέλισσες» (2000), «Παππούδες εν δράσει» (2000), «Επιφάνεια» (2001), «Στο δρόμο της καρδιάς» (2001), «Φιλοδοξίες» (2003) και «Έτσι ξαφνικά» (2004).

Έλαβε μέρος σε πλήθος θεατρικών έργων για την εκπομπή «Το Θέατρο της Δευτέρας».

Επίσης, δούλεψε στον τομέα της μεταγλώττισης, και ως αφηγητής σε πολλές εκπομπές και ντοκιμαντέρ για την τηλεόραση, όπως η σειρά ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ «Το Χρονικό της Εθνικής Αντίστασης».

Για σειρά ετών θα δουλέψει και στο ραδιόφωνο, παρουσιάζοντας διάφορες λογοτεχνικές εκπομπές, εκπομπές λόγου και τέχνης, καθώς και σε αρκετά θεατρικά έργα για το ραδιόφωνο.

Υπήρξε μέλος του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών από το 1965 αναπτύσσοντας πλούσια και έντονη συνδικαλιστική δράση.

Ήταν παντρεμένος και είχε αποκτήσει δύο παιδιά. Η μοίρα όμως τον χτύπησε αδυσώπητα, όταν σε μικρό χρονικό διάστημα το 2010 έχασε πρώτα την αγαπημένη του σύζυγο από καρδιά, και στη συνέχεια σε τροχαίο δυστύχημα την κόρη του Μυρτώ.

Αυτές τις δύο απώλειες δεν μπόρεσε ποτέ να ξεπεράσει ο Χρήστος Τσάγκας. Έπεσε σε βαθιά κατάθλιψη, με αποτέλεσμα στις 17 Μαρτίου του 2011 να τον προδώσει η καρδιά του σε ηλικία 71 ετών.

Μετά το θάνατό του, την καλλιτεχνική διεύθυνση του θεάτρου ανέλαβε ο αδελφός του Λάμπρος Τσάγκας, συνεχίζοντας το έργο του.

Σχετικές συνδέσεις

• Απαγγελία της ποιητικής συλλογής «ΚΥΟΦΟΡΙΑ ΣΙΩΠΗΣ» του φίλου του Παναγιώτη Δ. Στάμου